Eten volgens de Ayurveda: nooit meer koude voeten

Iedereen is uniek. Dat is een van de belangrijkste uitgangspunten van de Ayurveda, de oude Indiase gezondheidsleer. Om het eenvoudiger te maken deelt de Ayurveda mensen in drie verschillende types in: vata, pitta en kapha. Hieronder leg ik je uit hoe jij kunt zien wat voor type jij bent en wat je daaraan hebt. 

Jij bent uniek!

Een belangrijk element van de Ayurveda is dat er op een holistische manier naar gezondheid wordt gekeken. In de westerse geneeskunde wordt er naar het lichaam gekeken alsof het een machine is. Als het beeldscherm kapot is vervang je alleen het beeldscherm. Maar ons lichaam is geen machine. Alles hangt met elkaar samen en westerse geneeskunde erkent dat ook steeds meer. In de Ayurveda weten ze dat al eeuwenlang. Niet alleen voeding wordt dus meegenomen, maar ook de genetische invloeden, leefomgeving en de mentale, emotionele en spirituele gewoonten van de mens. Iedereen heeft zijn unieke mix aan eigenschappen. Jouw motor draait misschien beter op diesel, terwijl ik benzine nodig heb.

In of uit balans?

Jij hebt net als ik een bepaalde samenstelling, die ook wel constitutie of dosha wordt genoemd. Iedereen heeft meerdere dosha’s in zich. Alleen je hebt er bijna altijd een die overheerst. Het is het beste om ze met elkaar in balans te houden. Jouw constitutie kan onder meer worden vastgesteld door een Ayurvedisch arts. Maar je kunt ook een van de vele testjes online doen om een idee te krijgen. Hieronder geef ik je een beknopt overzicht van de dosha’s.

Vata

Als vata heb je het waarschijnlijk snel koud, je houdt van bewegen en reizen, van afwisseling, je hebt vaak een drukke, onrustige geest, je bent soms zorgelijk, maar ook creatief, enthousiast en een snelle prater. Je vergeet snel informatie, je eetlust is heel wisselend en je hebt snel problemen met je spijsvertering. Herkenbaar?

Wat is goed als vata jouw dominerende dosha is? Vooral structuur aanbrengen! Zorg voor rituelen en een vast dagprogramma. Mediteer elke dag om je geest tot rust te brengen. Het is goed om er op te letten dat je maar één ding tegelijkertijd doet. Bouw ook veel rust in. Als je op vakantie gaat, kies dan voor warme oorden (rot voor je). Eet kleine maaltijden op een rustige plek en lees of kijk geen tv tijdens het eten (beveel ik sowieso voor niemand aan). Het is als vata heerlijk om je ’s avonds in te smeren met sesamolie. Vooral in de herfst en winter.

Killing voor de vata is te veel doen, een onregelmatig leven leiden, te veel reizen, te veel praten, harde geluiden, niet op tijd naar bed gaan, drugs en stress.

Goede voeding voor een vata is alles wat verwarmend is. Vermijd zoveel mogelijk koude en droge voeding, zoals smoothies, koude dranken en crackers. Ook witte suiker, scherp eten, kool, tarwe, maïs en pinda’s zijn niet super. Waar jij waarschijnlijk goed op reageert zijn soepen, havermout, zoete, zure en zoute smaken, pompoen, zoete aardappel, venkel, courgette, wortelen, een beetje peulvruchten, haver, zilvervliesrijst, quinoa, geblancheerde amandelen, pompoenpitten, sesamzaad, olijfolie, niet te veel zuivel, milde kruiden, zoet en zacht fruit.

Pitta

Energiek, accuraat, hoffelijk, intellectueel en avontuurlijk. Herkenbaar? Dan ben je waarschijnlijk een pitta. Als je ook nog een groot rechtvaardigheidsgevoel hebt, een goede leider bent en een kritische blik hebt dan kun je er wel zeker van zijn. Pitta’s staan nog meer bekend om hun goede vertering, koppigheid en frustratie. En ken je de quote “Sorry what I said when I was hungry”? Die is waarschijnlijk door een pitta verzonnen.

Pitta’s houden van koel weer. Het is heel belangrijk voor ze om in teams te werken en op tijd te eten. Water brengt veel balans in deze dosha. Zwemmen is dus een goed idee. Pitta’s kunnen vaak ook nog beter leren om te gaan met hun gevoelens en stress. Genoeg ontspanning inplannen is essentieel. Als pitta kun je beter wegblijven van (te veel) koffie en alcohol, strakke kleding, te hard werken of sporten en heet weer. Ook het inhouden van emoties is niet slim, want de kans is groot dat de bom dan later barst.

Verkoelende voeding is een aanrader! Niet te veel vet, een kleine portie peulvruchten en verder producten als asperge, avocado, broccoli, aardappel, bladgroenten, rauwkost, champignons, gerst, rijst, haver, tarwe, kokosnoot, pompoenpitten, zonnebloempitten, milde kruiden, banaan, abrikoos, mango, meloen, kiwi, peer, perzik, vijgen. Wat liever niet? Te veel vlees, maïs, boekweit, rogge, gierst, yoghurt, zure room, mosterd, te veel zout, citrusvruchten, ananas, kersen, alcohol, nachtschade familie, gele en rode linzen, rood vlees en gebakken eieren.

Kapha

Kapha’s hebben een aantal kenmerken die we in deze snelle wereld heel goed kunnen gebruiken. Ze doen dingen langzaam, bedachtzaam en met structuur. Ze hebben een vriendelijk karakter en een goed geheugen. Verder hechten ze zich snel, komen ze snel aan en hebben ze een trage vertering. Ze zijn dol op eten!

Voor kapha’s is het essentieel om veel te bewegen om in vorm te blijven. Het is als kapha ook belangrijk om uitdagingen aan te gaan, op tijd op te staan en routine’s te doorbreken. Om lekker in je lichaam te blijven zitten is een (Thaise) massage aan te raden. Vermijd als kapha te veel stilzitten, luieren of gevoelens te onderdrukken.

Wat is goede voeding voor een kapha? Het is vooral belangrijk dat je weinig eet. Vermijd zuivel, vet, zoet fruit en zetmeel en eet veel groenten, vruchten en volkoren granen. Ook gember, knoflook, kruiden en zure vruchten zijn goed. Peulvruchten kunnen mits in kleine porties.

Wat kan ik hiermee?

Je kunt vandaag al beginnen met je lichaam meer in balans brengen. Met het vaststellen van jouw dosha, bovenstaande informatie en een portie gezond verstand kom je al een heel eind. Als vata kun je veranderen dat je ’s ochtends niet meer met (kokos)yoghurt, rauw fruit en muesli ontbijt, maar overstapt naar havermout. Als pitta laat je zoveel mogelijk koffie en pittige gerechten staan. En als kapha let je extra goed op beweging en het minderen met vet. Kleine stapjes, daar begint het allemaal mee.

 Benieuwd naar voeding die bij jou past?

Weten welke brandstof het beste is voor jouw motor? In mijn programma Your Healthy Life in 21 Days leer je meer over hoe je de voeding vindt die bij jou past & word je geïnspireerd met heerlijke, plantaardige recepten. Door zo te eten word jij de gezondste & energiekste versie van jezelf! Op 12 november beginnen we en je kunt je nu meteen inschrijven.

Herfsthee

Deze thee verwarmt je hele lichaam. In de herfst en winter is hij geschikt voor iedere constitutie. Ben je een vurig type? Drink dan niet meer dan 2 kopjes vanwege de verhittende eigenschappen van gember en kaneel. Krul jezelf op in een dekentje, pak een goed boek en enjoy!

Voor +- 3 koppen

1 kaneelstokje
3 steranijs
30 gram gember, in plakjes
20 gram verse kurkuma, in plakjes
1 snuf zwarte peper
1 tl zoethoutthee of 1 zakje zoethouthee

X Jolijn